Hiện nay, ung thư gan là một trong những ung thư phổ biến nhất và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại Việt Nam. Có nhiều nguyên nhân gây ung thư gan như viêm gan B, viêm gan C, viêm gan do rượu…, trong đó một trong những nguyên nhân ngày càng chiếm tỷ lệ cao và đang ít được quan tâm hiện nay là bệnh gan nhiễm mỡ.
Gan nhiễm mỡ là gì?
Gan nhiễm mỡ là sự tích tụ mỡ trong gan khi người bệnh không uống quá 20 gam rượu/ngày và loại trừ các nguyên nhân gây viêm gan khác.
Hiện nay, tỷ lệ mắc gan nhiễm mỡ được dự tính khoảng 30% dân số và con số này dự tính ngày càng tăng lên, có thể lên đến 50% dân số vào năm 2040. Khi số lượng người mắc gan nhiễm mỡ càng tăng thì tỷ lệ ung thư gan cũng ngày càng tăng.
Các giai đoạn dẫn đến ung thư gan
Những triệu chứng của bệnh gan nhiễm mỡ là gì?
Gan nhiễm mỡ hầu hết không có triệu chứng, tuy nhiên người bệnh có thể phát hiện gan nhiễm mỡ một cách tình cờ khi đi khám sức khỏe dựa trên siêu âm bụng hoặc tăng men gan. Khi gan nhiễm mỡ dẫn đến xơ gan, ung thư gan thì nó sẽ có nhiều triệu chứng rầm rộ như: vàng da, vàng kết mạc mắt, báng bụng, xuất huyết tiêu hóa…
Những yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư gan của gan nhiễm mỡ là gì?
Cơ chế từ gan nhiễm mỡ dẫn đến ung thư gan hiện nay chưa được biết rõ, tuy nhiên, có nhiều yếu tố nguy cơ có thể thúc đẩy quá trình dẫn đến ung thư gan như tuổi cao, giới nam, hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều… Đặc biệt những người có hội chứng chuyển hóa sẽ làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan cao gấp 5 lần so với người bình thường khác.
Hội chứng chuyển hóa bao gồm 4 yếu tố chủ yếu sau:
- Béo phì trung tâm (béo bụng): được xác định khi vòng bụng ≥ 90cm ở nam và ≥ 80cm ở nữ.
- Tăng huyết áp.
- Đái tháo đường type 2.
- Tăng mỡ máu.
Đây là những yếu tố nguy cơ rất phổ biến ở nước ta, và đặc biệt ở những người lớn tuổi. Khi những yếu tố này ngày càng gia tăng thì tỷ lệ mắc ung thư gan sẽ ngày càng gia tăng. Do đó điều quan trọng giúp ngăn ngừa ung thư gan là phát hiện sớm gan nhiễm mỡ và kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ gây ung thư gan.
Tầm soát và phòng ngừa gan nhiễm mỡ như thế nào?
Người bệnh cần đến bệnh viện để tầm soát bệnh gan nhiễm mỡ khi có 1 trong 3 đặc điểm sau:
1. Có đái tháo đường type 2.
2. Có ≥ 2 yếu tố nguy cơ của hội chứng chuyển hóa như: béo phì trung tâm, đái tháo đường type 2, tăng huyết áp, tăng mỡ máu.
3. Tình cờ phát hiện gan nhiễm mỡ trên siêu âm bụng hoặc tăng men gan.
Khi phát hiện gan nhiễm mỡ, người bệnh cần đến khám bác sĩ chuyên khoa Nội Tiêu hóa đồng thời thực hiện các biện pháp sau:
- Kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ.
- Kiểm soát các bệnh lý kèm theo.
- Thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt như:
+ Ăn nhiều rau xanh, trái cây
+ Hạn chế rượu bia, thuốc lá, các loại thức ăn nhanh nhiều dầu mỡ
+ Kiểm soát cân nặng hợp lý
+ Tăng cường tập thể dục thể thao
Tóm lại, gan nhiễm mỡ là bệnh lý ngày càng phổ biến và là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến ung thư gan hiện nay. Do đó điều cần thiết là nâng cao nhận thức cho người bệnh về tầm quan trọng trong điều trị và phòng ngừa gan nhiễm mỡ dẫn đến ung thư gan.
ThS. BS. Trần Thị Thủy Tiên - Khoa Nội Tiêu hóa
Bệnh viện Đa khoa Khu vực Thủ Đức
